Asturies vivi fondiada nel pasáu. Nun pasáu que forxó a sangre y fueu el dictador Franco, nuna dómina na que les convulsiones polítiques n’Europa dieron pasu a movimientos facistes que pretendien igualar a toles persones y convertiles en nuevos facistes pa la so causa. Asturies entá vive subordinada al dispreciu a tou aquello que la facía, y entá la fai, distinta y única

Fernando Nicolás Velasco

Alcuérdome vívidamente cuantes vegaes asistí de pequeñu a la cabalgata del día del Bollu, el domingu de Pascua, peles cais d’Avilés. Pellí desfilaben xigantes y cabezudos, majorettes, unes persones amarutaes de cocineros que portaben unos descomanaos cubiertos de maera y que creo que veníen de dalgún llugar d’Euskadi, la banda música d’Aviles, los xarrés… Abríen el desfile unos carros del país tiraos por gües y ente medies del restu d’agrupaciones, circulaben dellos gaiteros y grupos de baille qu’executaben dances asturianes. De xacíu, los neños y neñes montaos nos xarrés llucíen los sos traxes d’asturianu y asturiana con gracia

Tou al más puru estilu folclóricu.

Pa mi, visto agora, esi pequeñu esplegue d’asturianía nun yera más qu’un burdu show col que pretendía illustrase lo pintoresco de ciertes manifestaciones de la cultura asturiana, pero dando a entender que’l sitiu que teníen d’ocupar yera a cencielles esi: una anéutoda metanes un variopintu grupu de “charangues”. Poner a los gaiteros al mesmu nivel de les majorettes o d’unos cocineros con pinchos de maera que fixeren les delicies de Gulliver en Liliput. Inclusive los pas llindaos a amarutar a los sos fíos y fíes con traxes de daqué pasáu y rural y que, en cuenta d’arguyecelos, facía-yos gracia. “Que mona ta la neña”.

Qu’esto asocediera nos primeros años posteriores a la muerte de Franco podría entendelo como una inercia de les obligaciones qu’imponía’l réxime dictatorial y supresivu. Pero que siga asocediendo anguañu, faime tarrecer qu’aquel mensaxe opresor y anulador de la nuesa identidá clavóse bien fondu na sociedá asturiana.

Los ataques a un bien cultural, a parte del nuesu patrimoniu como pueblu, como ye la llingua asturiana, namás me dexen entever dos coses. Per un llau, un ataque del nacionalismu español (más bien tendría de dicise castellan) a lo estremao y polo que tarrez perder el so pesu y la so posición dominante nel nuesu país. Per otru, el gran complexu d’inferioridá d’asturianos a los que se-yos inulcó que la so cultura ye inferior a la castellana (o tendría de dicir española?) pos nun ye más qu’un actu flolclóricu y ehí tien de quedase. Nun ámbitu minúsculu, familiar y íntimu. Nun día d’alcordanza vaga y circense, pero que nun puede y nun tien de ser vivíu en cualesquier otru estamentu de la cotidianidá.

Esta pasada selmana lleí, incrédulu, dos noticies al mio paecer aberrantes. Per un lláu, l’anterior presidente d’Asturies, o del “Principado”, pa él, Javier Fernández, pidió ayuda na so dómina de presidente a un mediu de comunicación de Madrid pa desprestixar l’idioma asturianu cola fin d’evitar de toes toes una futura oficialidá del mesmu. Per otru, un partíu d’ámbitu estatal, Ciudadanos, condiciona cualisquier sofitu a los presupuestos xenerales d’Asturies al refugu per parte del partíu nel gobiernu a esa mesma oficialidá. Faigo equí un pequenu incisu y yo mesmu pongo en dulda de qu’esi partíu, el PSOE, tea realmente a favor de declarar oficial la llingua asturiana.

Dambos suxetos, Javier Fernández y Ciudadanos, argumenten qu’esti fechu pue derivar nun surdimientu d’un movimientu nacionalista asturianu y considerase un fechu peligrosu. Dambos piensen que’l nacionalismu ye gafu. En concencia, nun maticen les sos considerancies. Dambos son nacionalistes españoles, pero niéguense a almitilo. Lo que dambos realmente consideren ye que la preeminencia del nacionalismu español qu’ellos quieren p’Asturies pue tar en riesgu.

El nacionalismu, bien entendíu como amor a la tierra, como un deseyu de prosperidá y de meyora del conxuntu de la sociedá, nunca ye dañible. Lo que ye malintencionáu ye’l nacionalismu supremacista, que pretende anular a otros pueblos ya imponer la so hestoria y la so cultura, esborriando tou rastru d’estes manifestaciones naquellos a los que pretende absorber.

En concencia, ser nacionalista supremacista, y polo tanto escluyente, ye bien negativo. Pero entá más ser el fechu de negalo. Y ye bien peligroso’l fechu de nin siquier aceutalo. Esto ye, pensar que un nun lo ye. Porque d’esta forma atopa xustificación en toles sos creyencies ensin nin siquier cavilgar sobro la so validez y aciertu.

Asturies vivi fondiada nel pasáu. Nun pasáu que forxó a sangre y fueu el dictador Franco, nuna dómina na que les convulsiones polítiques n’Europa dieron pasu a movimientos facistes que pretendien igualar a toles persones y convertiles en nuevos facistes pa la so causa. Asturies entá vive subordinada al dispreciu a tou aquello que la facía, y entá la fai, distinta y única. Los asturianos y les asturianes, nuna gran parte, disprecien el so idioma y considerenlu inferior al castellán. Dalgunos, inclusive van más llueñe y nun lo reconocen como llingua, tan derivada del llatín como aquel, faciendo oyíos sordos a los estudios llingüísticos. Convenciéronnos tanto de que somos una sociedá atrasada, que namás aquello que venga de la metrópoli, la capital del estáu, ye tomao por moderno y culto. Piensen inclusive de qu’el nuesu autogobiernu nun tien de progresar y tenemos de siguir los dictaos d’aquellos que tán más avanzaos que nós.

Pero la realidá ye que viven nel pasáu y que nun lo quieren ver.

El futuru ye reconciliase colo que fuimos y lo que realmente somos. La modernidá ye abrazar la nuesa llingua, aceptar les nueses tradiciones y la so evolución propia. Afitase como sociedá, construyir el nuesu propiu futuru. Ser modernu ye ser asturianu y nun dexase arrebantar la idiosincrasia.

Solo un país modernu va tener el so llugar nel mundu actual.

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.